Biển Đông vẫn nóng sau đại hội 18 của Trung Quốc
Rate this posting:{[['
']]}
']]}
Tin Tức
Add to Cart
Hy vọng về sự yên ả ở Biển Đông khi Trung Quốc có ban lãnh đạo mới đã biến mất, bởi nước này có một loạt hành động quyết đòi chủ quyền ở các vùng biển đảo của nước khác hoặc đang tranh chấp, kể từ sau đại hội đảng 18.
 |
| Mẫu hộ chiếu mới của Trung Quốc gây nên phản ứng của các nước láng giềng và phản ứng trong dư luận. Ảnh: Xinhua |
Đầu tiên, mẫu hộ chiếu mới có in bản đồ với yêu sách 9
đoạn, còn gọi là đường lưỡi bò đã làm dấy lên sự phản đối ở một loạt
quốc gia láng giềng với Trung Quốc, bao gồm Ấn Độ, Việt Nam và
Philippines. Đường lưỡi bò là tuyên bố đơn phương của Trung Quốc, không
dựa trên căn cứ pháp lý nào, ôm gần như trọn cả Biển Đông, chồng lên
vùng lãnh thổ hoặc đặc quyền kinh tế của các nước láng giềng.
Tiếp đó Bắc Kinh cho công bố bản đồ của cái gọi là
thành phố Tam sa, tiếp tục các bước đi về pháp lý và hành chính đối với
các vùng không thuộc chủ quyền của Trung Quốc.
Và mới đây, cơ quan lập pháp của tỉnh Hải Nam đã ra
"điều lệ sửa đổi về việc quản lý bờ biển và duyên hải", quy định rằng
lực lượng tuần duyên của họ có quyền tiếp cận, lục soát và thậm chí trục
xuất các tàu bè vi phạm vùng 12 hải lý tính từ đường cơ sở của các đảo.
Ngôn từ cũng như toàn bộ nội dung của bản điều lệ sửa đổi chưa được
công bố rõ ràng, nhưng nó cũng phần nào cho thấy nguy cơ đổ thêm dầu vào
lửa ở các khu vực đang tranh chấp. Quy định này, theo phân tích của một
quan chức cấp tỉnh ở Trung Quốc, chủ yếu áp dụng cho các đảo thuộc
Hoàng Sa, nơi Trung Quốc nói rằng họ đã xác định các đường cơ sở.
Tàu cá của Trung Quốc thường xuyên tụ họp thành nhóm
đông và quấy rối các hoạt động bình thường của tàu Việt Nam trên thềm
lục địa Việt Nam, chẳng hạn như trong vụ tàu Bình Minh 02 bị tàu Trung
Quốc làm đứt cáp mới đây. Thế nhưng Bắc Kinh lại "tố ngược" rằng tàu cá
của họ bị đuổi và đòi Việt Nam ngừng các hoạt động khai thác dầu khí.
Các hành động trên của Trung Quốc được thực hiện một
cách có hệ thống, từ việc thành lập "Tam Sa", rồi dựng lên bộ máy chính
quyền và lập pháp, xây dựng cơ sở hạ tầng, nghiên cứu khoa học hải
dương... đều nhằm một mục đích là biến vùng biển đảo mà nước khác đã
tuyên bố chủ quyền thành của mình. Với các việc làm liên tiếp và dồn dập
từ năm ngoái đến nay, Bắc Kinh muốn biến các sự kiện bị phản đối và
trái luật quốc tế thành những sự việc bình thường.
Cũng với mục đích "biến hóa" như vậy mà năm ngoái công
ty dầu khí hải dương Trung Quốc CNOOC đã mời thầu ở 9 lô dầu khí hoàn
toàn nằm trên vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Đầu năm nay, Trung
Quốc mời thầu dầu khí ở gần đảo Cây thuộc Hoàng Sa của Việt Nam. Bộ
Ngoại giao Việt Nam chỉ ra rằng hành động đó của Trung Quốc nhằm biến
khu vực hoàn toàn không có tranh chấp thành "có tranh chấp" để dễ bề lấn
tới hoặc nhảy vào khai thác chung, chia sẻ tài nguyên của nhà hàng
xóm.
Trên vùng thềm lục địa của Việt Nam, Trung Quốc hành
xử như thể đó là vùng nước mà họ có quyền liên quan. Cụ thể là ngày
7/12, sau khi tàu cá Trung Quốc đã làm đứt cáp của tàu thăm dò Việt Nam,
phát ngôn viên ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi còn yêu cầu Việt Nam
ngừng "khai thác đơn phương ở vùng tranh chấp". Yêu cầu tương tự cũng
được đưa ra với Ấn Độ, bởi nước này có một công ty đang quan tâm đến các
lô dầu khí nằm hoàn toàn trong vùng EEZ của Việt Nam. Cách thức này
từng được Trung Quốc sử dụng năm ngoái, sau khi tàu chấp pháp của Trung
Quốc cắt cáp của tàu Bình Minh 02 (tháng 5/2011) và làm hỏng cáp của tàu
Viking II trong tháng sau đó.
Yêu sách mà Trung Quốc đưa ra với Ấn Độ mới đây là
nhằm gạt hoàn toàn các nước không có tranh chấp trực tiếp về chủ quyền
ra khỏi Biển Đông. Tương tự, Bắc Kinh từng nhiều lần yêu cầu Mỹ - nước
đang cố chuyển trọng tâm về châu Á và tìm cách tăng hiện diện ở Thái
bình dương - tránh xa. Những việc này nhằm tạo một môi trường dễ dàng
hơn cho Bắc Kinh khi muốn giải quyết tranh chấp kiểu tay đôi với từng
nước kém hơn nhiều về tiềm lực quân sự và kinh tế trong ASEAN, bao gồm
Brunei, Malaysia, Philippines và Việt Nam. Các nước này đều có tuyên bố
chủ quyền toàn bộ hoặc một phần tại quần đảo Trường Sa, gồm hàng trăm
đảo và bãi san hô án ngữ tuyến vận tải biển quan trọng hàng đầu thế
giới, nơi một phần ba lưu lượng dầu và hơn 50% lượng hàng hóa trong giao
thương thế giới đi qua.
 |
| Tàu cá của Trung Quốc. Ảnh: Xinhua |
Trung Quốc bám chắc vào quan điểm giải quyết song
phương, phản đối cách làm mà họ gọi là "quốc tế hóa" vấn đề tranh chấp
Biển Đông, bất chấp thực tế rằng đây là một tranh chấp nhiều bên. Điều
này được cho là một nhân tố dẫn đến bất đồng nội bộ trong các nước ASEAN
ở hai kỳ hội nghị liên tiếp trong năm nay tại Phnom Penh. Campuchia,
nước nhận được nhiều viện trợ của Trung Quốc trong một thập niên qua,
với tư cách là chủ tịch hội nghị, đã không đồng ý với quan điểm của một
số thành viên hiệp hội khi đề cập tranh chấp Biển Đông.
Hệ quả là kỳ họp hồi tháng 7 không đưa ra được tuyên
bố chung, điều chưa từng có trong lịch sử 45 năm tồn tại của ASEAN, đe
dọa nguyên tắc đồng thuận và gây rạn nứt rõ ràng trong khối.
Kỳ họp tháng 11 vừa rồi không hàn gắn được, mà khắc
sâu thêm sự chia rẽ trong quan điểm của các thành viên hiệp hội về cách
giải quyết tranh chấp Biển Đông. Khi Campuchia tuyên bố rằng ASEAN đã
nhất trí "không quốc tế hóa" vấn đề Biển Đông, thì Tổng thống
Philippines thẳng thừng phản đối, rằng không hề có sự nhất trí nào hết.
Giới quan sát cho rằng hai hội nghị vừa rồi chính là
bài thuốc thử sự đoàn kết trong ASEAN, và Trung Quốc hởi dạ với kết quả
này.
Sau những tháng tương đối yên ả kể từ khi vụ đối đầu ở
bãi Hoàng Nham/Scarbourough lắng xuống, những tháng cuối năm, Biển Đông
lại trở thành chủ đề ở khắp các thủ đô từ Bắc Kinh đến Manila, Hà Nội,
Phnom Penh và cả Washington. Vì sao căng thẳng lại tiếp tục gia tăng vào
lúc này?
Thứ nhất, chiến lược dài lâu của Trung Quốc là dần dần
nhưng kiên quyết sẽ làm từng bước để chiếm dần các đảo, biến các biến
cố thành bình thường, biến vùng không tranh chấp thành có tranh chấp
(như mời thầu dầu khí ở vùng EEZ của Việt Nam), biến vùng tranh
chấp thành của mình (như đã cho tàu đóng tại bãi cạn
Scarbourough/Hoàng Nham từ tháng 4).
Thứ hai, ban lãnh đạo mới ở Bắc Kinh, trước sự lan
rộng và thắng thế của tinh thần dân tộc trong dân chúng, khó có thể tỏ
vẻ nhượng bộ hay yếu đi trong các tranh chấp chủ quyền, kể cả ở biển Hoa
Đông, Biển Đông hay các khu vực giáp với Ấn Độ.
Thứ ba, ngoài vị trí chiến lược ở Biển Đông ra, khi
các công ty càng đẩy mạnh thăm dò khai thác dầu khí, họ sẽ tìm thấy ngày
càng nhiều tiềm năng ẩn sâu dưới biển ở vùng đang tranh chấp. Miếng
bánh ngày càng hấp dẫn sẽ khiến quyết tâm giành nó ngày càng gia tăng.
Và thêm nữa, sự trở lại về mặt chiến lược của Mỹ đến
một châu Á Thái bình dương ngày càng quan trọng về kinh tế khiến Trung
Quốc có thêm lý do để nhanh chóng khẳng định thế lực ở "sân nhà"; và các
bên khác có thêm động lực để mạnh mẽ hơn trong việc đòi những gì được
cho là của mình. Biển Đông, vốn đã bị đánh giá từ năm ngoái là trở thành
một điểm nóng, khó có thể trở lại yên ắng trong tương lai gần.
Thanh Mai
